ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΚΡΗΣ (part one) – Ο σπουδαίος άγνωστος αντιρρησίας των γραμμάτων

Δεν ξέρω πώς μπορεί να χαρακτηριστεί καταλληλότερα ο Γιώργος Μακρής (1923-1968). Ο μεγάλος άγνωστος της ποίησης; Ιδιοφυής προσωπικότητα; Διανοούμενος; Μπητ; Ροκ; Θρύλος; Μποέμ παράσιτο της κοινωνίας; Στο τι παραγματικά υπήρξε δεν συμφωνούν ούτε οι οικείοι του. Οι μεν τον θεωρούν ανερμάτιστο ον, προβληματική προσωπικότητα που κατασπατάλησε την οικογενειακή περιουσία και δεν τελειώσε ποτέ τη Νομική. Οι δε τον θεωρούν έναν χαρισματικό άνθρωπο και ανεξάρτητο πνεύμα που επηρέασε σημαντικά τις συναναστροφές του (και μετέπειτα άνθρωπους των τεχνών, διανόηση κλπ). Ίσως απαντά ο ίδιος για λογαριασμό του με τους χαρακτηριστικούς αυτούς στίχους του:

Πότε θα μαζέψω τον εαυτό μου κομματάκι-κομματάκι;

Ποτέ δεν θα μαζέψω τον εαυτό μου κομματάκι-κομματάκι.

Στο πρώτο μέρος του αφιερώματος στον Γ. Μακρή, παρουσιάζουμε τρία πρώιμα ποιήματά του, μεταξύ των οποίων, το φλογερό μανιφέστο  “Εμείς οι λίγοι”.

* Ο Γιώργος Μακρής υπήρξε στη ζωή του ένας δανδής. Περιφρονούσε τα πεπατημένα. Προκαλούσε την καταστροφή. Είχε μια μεγαλοπρέπεια, που λίγοι άνθρωποι την έχουν. Έπαιρνε τη ζωή του στα σοβαρά. Ενώ άλλοι την υποτιμάνε επίτηδες για να επιζήσουν. Για τον έναν ήταν ο ξενύχτης που τριγύριζε σε απίθανα μέρη, ο νoμαδικός περιπλανώμενος, για άλλον ήταν ο τσίφτης, ο διανοούμενος φιλόσοφος, ο περιπατητικός, για έναν τρίτο ήταν ο σύντροφος ο πολυδιαβασμένος, γι’ άλλους η γοητεία, το πνεύμα του.  ΝΑΝΟΣ ΒΑΛΑΩΡΙΤΗΣ

* Ακόμα και για τον ύπνο, προτιμούσε τα σπίτια των αμέτρητων φίλων του, μ’ όποιους τύχαινε να ‘χει ξενυχτήσει αποβραδίς. Τι έκανε στα καφενεία μόνος του, ή μάλλον με την ψευδαίσθηση ότι δεν είναι μόνος; Μα – διάβαζε.  ΚΩΣΤΑΣ ΤΑΧΤΣΗΣ

* Την 31η Ιανουαρίου 1968 αυτοκτόνησε, πέφτοντας από την ταράστα της πολυκατοικίας όπου έμενε, ένας από τους πιο πνευματικούς ανθρώπους που έχω γνωρίσει στην ζωή μου. Λεγόταν Γιώργος Μακρής. Τό όνομά του σήμερα, μπορεί να είναι εντελώς άγνωστο στους πιο πολλούς. Χωρίς να το θεωρώ υπερβολή, νομίζω πως μπορώ να ισχυριστώ, πώς υπήρξε ο πιο προχωρημένος, ο πιο πρωτοποριακός διανοούμενος που είχαμε στην Ελλάδα. Θ.Δ.ΦΡΑΓΚΟΠΟΥΛΟΣ

Εμείς οι λίγοι (1950)

Είμαστε εμείς οι ονειροπαρμένοι τρελλοί της γης

μ τη φλογισμένη καρδιά και τα έξαλλα μάτια.

Είμαστε οι αλύτρωτοι στοχαστές και οι τραγικοί ερωτευμένοι.

Χίλιοι ήλιοι κυλούνε μες το αίμα μας

Κι ολούθε μας κυνηγά το όραμα του απείρου.

Η φόρμα δεν μπορεί να μας δαμάσει.

Εμείς ερωτευτήκαμμε την ουσία του είναι μας

κα σ’ όλους μας τους έρωτες αυτήν αγαπούμε.

Είμαστε οι μεγάλοι ενθουσιασμένοι κι οι μεγάλοι αρνητές.

Κλείνουμε μέσα μας τον κόσμο όλο και δεν είμαστε τίποτα απ’

αυτόν τον κόσμο.

Οι μέρες μας είναι μια πυρκαγιά κι οι νύχτες μας ένα πέλαγο.

Γύρω μας αντηχεί το γέλιο των ανθρώπων.

Είμαστε οι προάγγελοι του χάους.

Τοιχογραφία ΙΙ  (1942)

Τα πάθη είναι γνώση, μα και η άρνησή τους

άλλα πεδία γνώσεως προσφέρει.

Ζήσε παράλληλα τις δύο καταστάσεις

αν θέλεις να μη ζήσεις ούτε μια.

Κι αν πάλι δεν μπορείς να αποστρέψεις

το πρόσωπό σου ολοκληρωτικά

εμείς θα σε δεχτούμε με ζεστά τα βλέφαρα

αδύνατοι άνθρωποι,

έχοντας νοσταλγήσει τον Χριστό

μα και την ειδωλολατρία ταυτοχρόνως.

Περί θανάτου (2/1943)

Ω!η αρχή και το τέλος του ανθρώπινου σπόρου

καταργώντας μέσα μου την έννοια της φυλής

και του καιρού (αν εξαιρέσει τα των ενδυμασιών).

έτσι πεθαίνοντας εγώ με διάφορους τρόπους

όταν εκάστοτε έρχεται το πλήρωμα του χρόνου

στην Παλαιστίνη από βαθιά γεράματα όταν

ήμουν ανάμεσα στους πρόδρομους του νέου φωτός

στο Βύρτσμπουργκ μεσήλικας αστός

πεθαίνοντας από επιδημία γρίππης

κρατώντας ένα αντίτυπο αγίας γραφής και το κερί μου

και στην Κορέα κίτρινος καλλιεργητής ρυζιού

από πανούκλα σε φρικτή αποσύνθεση

κουβάλησα τον αέναο τούτο σπόρο μέσα μου

όπως ένας καρπός που κλείνει στο κέντρο

το κουκούτσι του.

Μα πόσες ποικιλίες θανάτου έχω διαβεί!

Πέθανα άπειρες φορές από ασιτία

μορφάζοντας ξαπλωμένος στο λιθόστρωτο

πέφτοντας από τα’ άλογο στις εκστρατείες των βασιλιάδων.

Στην εξιλαστική πυρά της Λισσαβώνας

φορώντας ένα san-benito  πένθιμο

εβραίος τεσσαρακονταετής την ηλικία.

Στο στήθος και στο μέτωπό μου

έχουν ανθίσει πορφυρά λουλούδια του θανάτου

όταν εγώ πεταλωτής, δάσκαλος ή και επιπλοποιός

πολέμησα για να δοξάσω την πατρίδα μου.

Έχω πεθάνει στο Παρίσι από σύφιλη

και στο κανάλι της Αμβέρσας δολοφονημένος.

Από δυστύχημα τυχαίο σ΄όλες τις γωνιές της γης

(ενώ περίεργοι κοιτούν απ’ τους εξώστες).

Ω! χιλιάδες απρόσωποι μου θάνατοι

θάνατοι του φορέα του ανθρώπινου σπόρου,

που κουβαλώ ωσάν μικρόβιο μέσα μου.

Έντομο ασήμαντο εγώ, είδος ανωφελούς κώνωπος.